Pano: ‘hoe kan het dat PFOS-vervuiling bij 3M jarenlang kon blijven doorgaan?’
Op 22 september 2021 werd een pano-reportage uitgezonden over de PFOS-vervuiling, die al minstens 15 jaar bekend is en die grote gevolgen heeft voor de volksgezondheid. Er lijken vooral politieke en financiële belangen te spelen. Ook blijkt uit de reportage dat toezichthouders die milieuovertredingen willen aanpakken, geïntimideerd worden. De reportage maakt ook zichtbaar dat wetten niet op dezelfde manier gelden voor burgers en kleine aannemers als voor overheden en grote bedrijven.
We zien belangrijke gelijkenissen met de coronacrisis: in de mainstream media verschenen al meerdere berichten over hoe er financiële belangen speelden in belangrijke beslissingen, vb. labo’s, mondmaskers, ziekenhuiscijfers. Ook de coronamaatregelen gelden niet op dezelfde manier voor politici als voor burgers. Wetenschappers die wat betreft corona een andere stem laten horen, riskeren intimidatie.
x
x
Landen als Bulgarije en Roemenië hebben een lage vaccinatiegraad, in Het Laatste Nieuws werd een studie vermeld van Anna Nicińska van de universiteit van Warschau. Volgens haar is deze lage vaccinatiegraad een gevolg van de geschiedenis van de bevolking. ‘Mensen die uit de eerste hand hadden meegemaakt dat ze door hun regeringen waren voorgelogen, hadden moeite om de autoriteiten te vertrouwen, zelfs jaren na de revolutie, stelde Nicińska vast. Hoe langer mensen onder het communisme leefden, hoe groter het wantrouwen.’
In België lijkt het vertrouwen nog steeds groot te zijn, maar hoe kan dat? In een recente pano-reportage over de PFOS-vervuiling wordt nog eens duidelijk dat volksgezondheid helemaal geen prioriteit is voor overheid en bedrijven, wel politieke en financiële belangen. Ook in eerdere artikels over het verband tussen PFOS en corona en over het verband tussen luchtvervuiling en corona kaartten we aan dat volksgezondheid geen prioriteit lijkt te zijn van onze overheid.
Maar ondanks alle schandalen in België vertrouwen we, wat de corona-aanpak betreft, blindelings dat onze overheid heel bezorgd is over onze gezondheid. Diegenen die de overheid niet blindelings vertrouwen riskeren uitgesloten te worden uit de samenleving, het is dan maar je eigen schuld. Nochtans vertrouwen dat verdien je, dat bouw je op, dat krijg je niet zomaar.
x
Hieronder enkele stukken uit de pano-reportage:
x
Jacob De Boer, toxicoloog Vrije Universiteit Amsterdam:
Wij hebben die gehalten gemeten en die liggen dus ver boven de normen. De Europese norm is 6,9 microgram per liter en wij hebben waarden gevonden die daar ver boven liggen: 70 tot 100, en soms wel nog verder daarboven. Dat betekent dat je een verhoogde kans hebt op een aantal aandoeningen. Op het niveau van de norm is er al sprake van een verstoring van het immuunsysteem. Daar kan sprake van zijn. Is het gehalte hoger, wat in dit geval zo is, dan heb je ook een verhoogde kans op nierkanker, teelbalkanker, verhoogd cholesterol.
x
xInwoner Zwijdrecht:
Ik heb mij er tot 10 à 20 jaar geleden nooit echt zorgen over gemaakt. Je weet dat de chemische industrie hier is, maar je verwacht dat onze wetgeving en inspectie ervoor zorgen dat het hier leefbaar is. En dat blijkt jammer genoeg niet het geval te zijn.
x
Anonieme getuigen van het Vlaamse Departement Omgeving (huidige en voormalige werknemers) komen aan het woord in de reportage. Al deze mensen zijn of waren actief in ons Vlaams Vergunningen of Handhavingsbeleid. Sommige in leidinggevende functies, anderen lager op de ladder.
Het is zo dat de wet misschien toch niet voor iedereen gelijk is. Milieu-inspecteurs komen terug van een inspectie, merken dat er een en ander schort, stellen een manier van aanpak voor en worden dan teruggefloten. Mijn ervaring is echt wel dat de overgrote meerderheid van de milieu-inspecteurs hun ziel erin leggen. Maar dat is zeker niet bij alle chefs zo. Bepaalde chefs hadden toch een zeer duidelijke politieke kleur en van daaruit werd aangegeven dat we het rustig aan moesten doen.
x
x
Isabelle Larmuseau, milieujuriste:
Het komt de overheid toe om mens en milieu te beschermen tegen vervuiling en uitgerekend in Vlaanderen worden mens en milieu in gevaar gebracht door de overheid. Dat is een vreselijke gedachte.
x
Het bedrijf Utexbel loodst al jaren in de plaatselijke Molenbeek, terwijl burgers werden gedwongen afvalwater en regenwater te scheiden. De oevers van de Molenbeek overschrijden 31 keer de saneringsnorm. Maar pas na het uitbreken van de 3M-affaire adviseert de Vlaamse Overheid om voorzichtig te zijn met groenten uit de buurt en raadt het kinderen af om hier te spelen.
x
x
Milieu-organisaties wonnen de afgelopen 30 jaar bijna zaak na zaak, maar er is geen handhaving, geen controle en geen opvolging.
x
Prof. Dr. Johan Albrecht, milieu-econooom over besparingen voor milieu-administratie:
Als men systematisch een afdeling laat inkrimpen is dat een zeer duidelijke politieke keuze. En dat heeft natuurlijk het risico dat de handhaving niet meer op de juiste manier kan gebeuren. Dat is een pijnlijke politieke keuze. Milieurisico’s beheersen en de volksgezondheid beschermen zijn typische kerntaken voor de overheid. Dat verwachten we van de overheid. Daarover wordt niet onderhandeld. Dat moet gebeuren op de juiste manier. Als de overheid niet genoeg investeert in dat soort handhaving dan faalt de overheid.
x
x
Waarom heeft het zolang geduurd voor administratie en politiek optraden tegen 3M?
De fouten zitten in de hele ketting: van politiek, over administratie tot het gerecht.
x
Onze bedenking: volgt er over x aantal jaren een pano-reportage over coronavaccinaties waarin de vraag gesteld wordt ‘wie wist wat en wanneer?’ Als we de pano-reportage bekijken over PFOS, waarom zou hetzelfde niet kunnen gebeuren in de corona-aanpak (waaronder de vaccins)? Wie kan daar zo zeker van zijn?
x